ماده 142 قانون مالیات های مستقیم؛ معافیت مالیاتی قالیبافی و صنایع دستی
مالیات یکی از مهم‌ترین منابع درآمدی دولت‌ها است و از عواملی که به توزیع عادلانه ثروت در جامعه کمک می‌کند. اصل اولیه این است که افرادی با درآمد و ثروت اندوخته بیشتر، موظف به پرداخت مالیات قابل توجه‌تری هستند و افرادی با درآمد کمتر و دارایی ناچیز، یا معاف از مالیات‌اند یا راه‌هایی قانونی برای کاهش چشمگیر مالیات آنها وجود دارد.
بر همین اساس، برای کسب و کارهای نوپا، امور خیریه، صنایع تولیدی، خدمات فرهنگی و هنری و برخی مشاغل تاثیرگذار در پیشرفت اجتماعی و عمومی، معافیت‌ها و تخفیف‌های مالیاتی در نظر گرفته میشود تا به نوعی در این توزیع عادلانه ثروت موثر باشد. در عین حال از مشاغل بزرگ‌تر که نقش کمتری در تولید زیرساخت‌ها دارند مالیات بیشتری گرفته میشود تا دولت با استفاده از درآمد حاصل از این مالیات‌ها، بتواند خدمات اجتماعی بهتری را ارائه کند.
البته چگونگی بهره‌مندی از این معافیت‌ها و تخفیف‌ها پیچیدگی‌های خاص خود را دارد که خدمات مشاوره مالیاتی می‌تواند راه‌گشای پیچیدگی‌های موجود باشد. در ادامه در مورد تخفیف‌های مالیاتی و ماده ۱۴۲ قانون مالیات های مستقیم که یکی از مواد مرتبط با یکی از انواع تخفیف و معافیت مالیاتی است، بیشتر گفتگو می‌کنیم.
معافیت مالیاتی چیست؟
معافیت مالیاتی در قوانین مالیاتی تعریف شده در ایران شامل حال برخی مشاغل با شرایط خاص میشود. دولت این معافیت را تنها به کسب و کارهایی اختصاص می‌دهد که به دلایل موجه و قانع کننده نیاز به حمایت دارند. از آنجا که مالیات برای هر کسب و کاری، چه قدیمی چه نوپا، چه بزرگ و چه کوچک نوعی دغدغه همیشگی محسوب میشود و برای برخی از مشاغل می‌تواند به یک عامل بازدارنده تبدیل شود، استفاده از انواع تخفیف‌ها و معافیت‌های مالیاتی اهمیت ویژه‌ای برای همه صاحبان مشاغل دارد.
این معافیت‌ها و تخفیف‌ها ممکن است موقت و برای دوره‌ای مشخص باشد و یا همیشگی. به این معنی که قانون برخی از کسب و کارها را برای یک یا چند سال ابتدای کار، معاف از پرداخت هرگونه مالیاتی می‌کند اما پس از آن در مواردی مانند مالیات بر درآمد موظف به ارائه اظهارنامه و پرداخت مالیات ابرازی خود هستند. ولی برخی از مشاغل خاص و ویژه تا همیشه معاف از مالیاتند و این وظیفه اجتماعی به دلایلی مشخص مشمول حال آنها نمی‌شود. یک نکته مهم اینکه معافیت مالیاتی تنها برای مالیات‌های مستقیم تعریف میشود و مالیات‌های غیرمستقیم هیچ‌گونه معافیتی ندارند.
چه مشاغلی مشمول معافیت مالیاتی می‌شوند؟
اما مشاغلی که از نظر قانونگذار ایران شرایط لازم جهت بهره‌مندی از معافیت‌های مالیاتی را دارند شامل موارد زیر می‌شوند:
- بخش کشاورزی، روستایی، عشایری
- بخش آموزشی و تربیتی و ورزشی
- بیمه عمر
- هزینه‌های درمانی
- سرمایه در گردش بنگاه‌های تولیدی
- بخش صادرات
- فرش و صنایع دستی
- بورس
البته درمورد برخی از این موارد ممکن است شرایط خاصی برای استفاده از معافیت‌های مالیاتی مشخص شده باشد. ضمن اینکه در قانون برای بعضی مشاغل متفرقه نیز معافیت‌ها و تخفیف‌هایی تعریف شده است که در یک دسته کلی قرار نمی‌گیرند. برای اطلاع از جزئیات این مشاغل و چگونگی بهره‌مندی آنها از معافیت‌های مالیاتی باید از مشاوران مالیاتی کمک گرفت.
شرح ماده ۱۴۲ قانون مالیات های مستقیم
این ماده مربوط به معافیت مالیاتی صنایع فرش و قالیبافی میشود. در شرح این ماده قانون آمده است که: «درآمد کارگاههای فرش دستباف و صنایع دستی و شرکتهای تعاونی و اتحادیههای تولیدی مربوطه از پرداخت مالیات معاف است.» در ادامه و در ذیل این قانون آمده است که: «به موجب بند ۳۶ ماده واحده قانون مالیات های مستقیم مصوب ۳۱/۰۴/۱۳۹۴، موضوع ماده (۱۴۶) مکرر در مواد (۱۳۳)، (۱۳۴)، (۱۳۹) «به استثنای بندهای (الف)،(ب) و (ز) آن»،(۱۴۲)،(۱۴۳) و تبصره ۱ ذیل ماده(۱۴۳) مکرر به عنوان مالیات به نرخ صفر منظور می شود.» آنچه در مورد این قانون اهمیت بیشتری دارد، تعریف قانونگذار از صنایع دستی و اتحادیههای تولیدی مربوط به آنها میشود. باید دید چه مواردی از نظر قانونگذار در گروه بزرگ صنایع دستی قرار میگیرند.
تعریف ماده ۱۴۲ قانون مالیات های مستقیم از صنایع دستی
در کنار لیست ارائه شده از صنایع دستی مشمول ماده ۱۴۲ قانون مالیات، تعاریف مختلفی از صنایع دستی نیز ذکر شده است. یکی از این تعارف به این شرح است که: «صنایع دستی مجموعهای از «هنر صنعتها» اطلاق میشود که عمدتا با استفاده از مواد اولیه بومی و انجام قسمتی از مراحل اساسی تولید به کمک دست و ابزار دستی موجب تهیه و ساخت محصولاتی میشود که در هر واحد آن ذوق هنری و خلاقیت فکری صنعتگر سازنده به نحوی تجلی یافته و همین عامل وجه تمایز اصلی اینگونه محصولات از مصنوعات مشابه ماشینی و کارخانه ای میباشد.»
با توجه به این تعریف، اصلی‌ترین و مهم‌ترین شاخص این صنایع از نظر قانونگذار، انجام قسمتی از مراحل اساسی تولید توسط دست و ابزار دستی، تامین قسمت عمده‌ای از مواد اولیه از منابع داخلی و استفاده از طرح‌های اصیل و بومی در فرآیند طراحی است.
جزئیات ماده ۱۴۲ قانون مالیات های مستقیم
مواردی که مشمول معافیت مالیاتی ماده ۱۴۲ قانون مالیات های مستقیم می‌شوند در تاریخ‌های متفاوت و در اصلاحیه‌های مختلف اضافه یا کم شده‌اند. برخی از بخشنامه‌های مربوط به این ماده قانون در خصوص موارد زیر در سال‌های مختلف صادر شده است:
- فعالیت مرتبط با گچ‌بری پیش ساخته
- طراحی و نقاشی قالی که از رشته‌های طراحی سنتی است
- رفوگری فرش و رنگرزی سنتی
- مجتمع‌های بزرگ و متمرکز قالیبافی
باید اضافه کرد که آنچه از نظر قانونگذار در ایران در گروه صنایع دستی قرار می‌گیرد، متشکل از ۱۲۳ رشته است که در قالب یک لیست الفبایی در سامانه سازمان امور مالیاتی کشور درج شده است. ذیل این لیست همچنین ۱۰ ویژگی مشخص به عنوان ویژگی‌های صنایع دستی و ۲۴ مورد به عنوان طبقه‌بندی این صنایع مطرح شده است. این لیست آخرین بار در سال ۸۲ اصلاح و اعلام شد.
در مورد مجتمع‌های بزرگ و متمرکز قالیبافی نیز باید گفت، طبق مصوبه دولت وقت، این کارگاه‌ها باید از نظر متراژ، حجم کار و تولید سالانه و نوع کار (فرش و قالی دستباف)، شرایط خاصی داشته باشند تا بتوانند از معافیت‌های مالیاتی این ماده قانون بهره‌مند شوند.
سخن آخر
پیچیدگی‌های موجود در لیست ارائه شده در این ماده قانون به عنوان صنایع دستی، شرایطی که برای کارگاههای قالیبافی مطرح شده و بخشنامه‌ها و اصلاحیه‌های متعدد اعمال شده بر آن باعث شده است که ماده ۱۴۲ قانون مالیات های مستقیم از مبهم‌ترین ماده قانون‌های مالیات‌های مستقیم بوده و تفسیر و شرح آن نیاز به تخصص و تسلط ویژه داشته باشد. در نتیجه به مشمولین این نوع معافیت و افرادی که در حوزه صنایع دستی فعالند پیشنهاد میشود در خصوص امور مالیاتی خود حتما از خدمات مشاوره مالیاتی و راهنمایی‌های مشاوران مالیاتی خبره بهره‌مند شوند.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.