مفاصا حساب مالیاتی چیست؟ (نحوه دریافت و پرداخت)

مفاصا در لغت­نامه دهخدا به معنای «جدا­کردن چیزی را از چیزی و رهایی­ دادن» است. از آنجا که تسویه حساب نیز در حقیقت «جدا کردن بدهی از مودی» و «رهاکردن او از بدهی» است، به تسویه حساب، مفاصا گفته می‌شود. مفاصا حساب مالیاتی نیز در حقیقت مربوط به تسویه حساب مالیاتی می­‌شود که به تفصیل آن را توضیح خواهیم داد.

ما در این مقاله، درباره این نوع مفاصا، انواع آن، شرایط صدور و دریافت و همچنین مدارک لازم برای درخواست تسویه حساب مالیاتی صحبت می­‌کنیم. (چنانچه نیاز به دریافت مشاوره مالیاتی دارید، مشاوران ما در تدبیر حساب آماده راهنمایی شما هستند)

مفاصا حساب مالیاتی چیست؟

همان­طور که گفتیم، مفاصا به معنای تسویه­حساب است. با این حال معنای «مفاصا حساب مالیاتی» تسویه حساب مالیاتی نیست؛ بلکه برگه­ای است که در قبال تسویه حساب، دریافت می­کنید. به عبارت دیگر، افراد پس از ثبت اظهارنامه مالیاتی خود، میزانی از پول را که باید پرداخت کنند، پرداخت می­کنند و سپس برای ارائه گواهی تسویه حساب خود با دستگاه­های مالیاتی، درخواست مفاصا می­کنند. به عبارت دیگر در اصطلاح حقوقی مفاصا مالیاتی به برگه رسیدی گفته می­شود که نشان می­دهد فرد یا شرکت مورد نظر، بدهی خود را تا تاریخ مشخصی پرداخت کرده است. این رسید معمولا برای ارائه به سازمان­های مختلف استفاده می­شود.

در قسمت زیر نمونه ای از مفاصا حساب مالیاتی را می­بینید:

قانون مورد نظر در مفاصا حساب مالیاتی

متن این قانون به شرح زیر است:

بر اساس ماده 235 قانون مالیات­های مستقیم: « اداره امور مالیاتی مکلف است نسبت به مودیانی که بدهی مالیاتی قطعی خود را پرداخت نموده­اند، حداکثر ظرف 5 روز از تاریخ وصول تقاضای مودی، مفاصا حساب مالیاتی تهیه و به مودی تسلیم نمایند.»

شرایط صدور مفاصای حساب مالیات

شرایط صدور مفاصا، در حقیقت به ویژگی­هایی اشاره دارد که مودی باید فراهم کند تا مشمول دریافت مفاصا گردد. به عبارت دیگر بدون داشتن این شرایط، مفاصا صادر نشده و در اختیار شرکت مورد نظر قرار نمی­گیرد:

• ثبت شرکت: مشخص است که تا شرکتی ثبت نشده باشد، فعالیت آن قانونی نیست و به همین دلیل دریافت مفاصا از مراجع قانونی برای آن معنایی ندارد. (چنانچه می‌خواهید درباره مالیات ثبت شرکت بدانید، مطالعه این مقاله را پیشنهاد می‌کنیم)
• اظهارنامه مالیاتی: پرداخت مالیات بر اساس اظهارنامه مالیاتی صورت می­پذیرد. همه شرکت­ها موظف هستند که اظهارنامه خود را به اداره مالیات ارسال کنند تا فرایند پرداخت مالیات را به طور قانونی طی کنند. پس از پرداخت مالیات و دریافت رسید، می­توانند برای دریافت مفاصا اقدام کنند.
• ثبت درخواست مفاصا: برای دریافت تسویه ­حساب، باید درخواستی مطابق با شکلی که در اول مقاله قرار داده­ شده، تنظیم گردد و به مراکز ذی­ربط فرستاده شود. مفاصا با بررسی این درخواست، به شکل قانونی تنظیم شده و در اختیار مودی یا وکیل قانونی او قرار می­گیرد.

نحوه دریافت مفاصا حساب مالیاتی

درخواست برای دریافت مفاصا یا رسید، پس از پرداخت مالیات صورت می‌­پذیرد.

شرکت­ها  و موسسات مختلف موظف هستند هر سال اظهارنامه مالیاتی خود را تنظیم کرده و به مراجع قانونی تسلیم کنند. این اظهارنامه در حقیقت لیستی از فعالیت­ها، سود و زیان و خرید و فروش­های آنها را ارائه می­دهد. مراجع ذی­صلاح بر اساس این اظهارنامه، مالیات مشخصی را برای واحد کسب و کار مورد نظر مشخص کرده و صاحبان آن را ملزم به پرداخت آن می­کنند.

پس از پرداخت بدهی، شخص حقیقی یا حقوقی مورد نظر باید درخواست کتبی با موضوع گرفتن مفاصا حساب مالیاتی را تنظیم کرده و به اداره مالیاتی ارسال کند. لازم به ذکر است که در اکثر موارد، این مراحل به شکل حضوری انجام شده و از طریق اینترنتی امکان­پذیر نیست.

پس از ارسال درخواست، مراحل زیر توسط مراجع ذی­ربط پیگیری شده و در صورت نداشتن بدهی قطعی، مفاصا صادر می­‌شود:

• رئیس امور مالیاتی و یا رئیس گروه مالیاتی، درخواست را بررسی می­کند و سپس آن را به واحد مالیاتی ارسال می‌­کند.
• کارشناسان امور مالیاتی پرونده مودی را بررسی کرده و یک خلاصه پرونده مالیاتی تشکیل می­‌دهند.
• رئیس اداره مالیات و یا رئیس گروه مالیاتی بر اساس پرونده تشکیل­شده، تایید می‌­کند که مالیات پرداخت شده و تسویه حساب انجام شده است.
• در انتها، در صورت نداشتن بدهی قطعی، مفاصا صادر شده و در اختیار مودی یا وکیل قانونی او قرار می­‌گیرد.

لازم به ذکر است که طبق بخشنامه 230/5939/11590 مورخ 19/11/1382، ارائه مفاصا مقید به هیچ­گونه استعلامی نمی‌­باشد. به عبارت دیگر، مسئولین مالیاتی موظف هستند در صورتی که بدهی­ها پرداخت شده باشد، بدون هیچ استعلامی مفاصا را صادر کنند.

سامانه دریافت مفاصا حساب مالیاتی آنلاین

سامانه عملیات الکترونیکی مالیاتی به نشانی www.tax.gov.ir در چند سال گذشته راه‌­اندازی شده است که تحول عظیمی در نظام خدمات مالیاتی کشور ایجاد کرده است. پس از ثبت‌­نام در این سامانه، می­توانید خدمات زیر را دریافت کنید:

• ارائه اظهارنامه مالیاتی
• تسلیم صورت معاملات فصلی
• استعلام ممنوع الخروجی
• استعلام و اخذ کد فراگیر اتباع خارجی
• پرداخت الکترونیک مالیات

لازم به ذکر است که اگرچه می­توانید با استفاده از این سامانه، اظهارنامه مالیاتی خود را ارسال کرده، بدهی خود را استعلام کنید و نسبت به پرداخت آن اقدام کنید. (چنانچه تمایل دارید با چگونگی استعلام پرونده مالیاتی با کد ملی آشنا شوید، مطالعه این مقاله را پیشنهاد می‌کنیم)

درخواست گواهی مفاصا حساب مالیاتی از این طریق امکان‌پذیر نیست. بر اساس دانش ما، درخواست مفاصا تا به امروز فقط از طریق مراجعه حضوری به اداره مالیات و سایر مراکز ذی­ربط امکان­ پذیر است.

مدارک لازم برای دریافت مفاصا حساب مالیات

برخلاف آنچه تصور می­شود، مدارکی مانند کپی شناسنامه، کارت ملی، عکس و مواردی از این قبیل برای درخواست مفاصا در اکثر موارد لازم نیست. مفاصا مالیاتی در حقیقت یک تقاضا است که با بررسی مدارک موجود در پرونده، بررسی و جواب داده می­شود. با این وجود، هنگام تسلیم درخواست مفاصا به اداره مالیاتی، مسئولین در صورت نیاز، مدارکی را که در بررسی روال کار شما لازم هستند، از شما دریافت می­کنند. برای مثال در مورد درخواست مفاصا خودرو یا ملک نیاز به ارائه مدارکی است که آنها را بررسی خواهم کرد.

مفاصا حساب مالیاتی شرکت

شرکت‌­ها به عنوان واحد­های کسب ­و­کاری که مشمول قانون مالیات هستند، باید به طور قانونی ثبت شده و کد اقتصادی دریافت کنند. کد اقتصادی در حقیقت شناسه هر شرکت در امور مالیاتی کشور می‌­باشد. تا زمانی که این کد را دریافت نکنند، فعالیت آن‌ها غیرقانونی بوده و نمی‌­توانند فعالیت اقتصادی انجام دهند. این کد همچنین برای پرکردن اظهار نامه مالیاتی و به دنبال آن درخواست مفاصا حساب مالیاتی ضروری است. به عبارت دیگر، هر شرکت برای ادامه ­دادن فعالیت‌­های خود و دریافت تسهیلات، ضمانت‌­نامه‌­ها و یا گشایش اعتبار اسنادی، نیاز به مفاصا مالیاتی دارد و درخواست این تسویه حساب بدون ثبت شرکت و پرکردن اظهارنامه مالیاتی امکان­‌پذیر نیست.

مدارک مورد نیاز، فرم تقاضای مفاصا است که باید پیش از ارسال، با اظهارنامه مالیاتی و رسید پرداخت مالیات تکمیل شده باشد.

مفاصا حساب مالیاتی خودرو

تمامی صاحبان مشاغلی که با خودرو سر­وکار دارند، مثل خودرو­های باری، سنگین، راه­سازی، تاکسی، مینی‌بوس­ها، اتوبوس، وانت­بار، کامیون، کامیونت و… ملزم به پرداخت مالیات هستند. مودیان می­بایست تا ۳۱ خرداد ماه هر سال اظهارنامه مالیاتی خود را ارسال کرده و نسبت به پرداخت بدهی خود اقدام کنند. مدارک مورد نیاز برای درخواست مفاصا حساب مالیاتی خودرو شامل موارد زیر است:

• مدارک هویتی: شناسنامه و کارت ملی صاحب خودرو یا کسب و کار
• مدارک شناسایی خودرو، نظیر کارت خودرو
• مدارک مالکیت خودرو: سند کمپانی خودرو، سند قطعی و بنچاق، برگه گمرک (در مورد خودروهای وارداتی)، قرارداد اجاره به شرط تملیک (در مورد خودروهای لیزینگی)، وکالت­نامه، نامه­ مزایده یا برگه سبز خودرو
• در مورد خودروهایی که فرسوده یا اسقاطی هستند، ارائه اصل و کپی مدارکی که نشان می­دهد خودرو توقیف نشده، تصادفی نیست یا در پارکینگ مراکز انتظامی توقیف نیست، لازم است.

لازم به ذکر است که صاحبان مشاغلی که ملزم به پرداخت مالیات هستند همواره می­توانند بدهی خود را از طریق سامانه درگاه ملی خدمات مالیات استعلام کرده و مالیات را از همین طریق پرداخت کنند. اما برای تسلیم درخواست مفاصا، باید به شکل حضوری مراجعه کنند.

مفاصا حساب مالیاتی ملک

اجاره و رهن املاک و مغازه­ها، نیازمند پرداخت مالیات است. به همین دلیل مفاصا حساب مالیاتی در امور ملکی نیز مورد نیاز است. به طور معمول، اداره مالیات پنج درصد مبلغ ملک را به عنوان مالیات برمی­دارد. اگرچه این رقم در ابتدا زیاد به نظر می­رسد، اما ارزشی که اداره مالیات برای ملک تعیین می­کند معمولا کمتر از مقادیر معمول است.

مدارک لازم برای دریافت مفاصا املاک به شرح زیر است:

• اصل سند مالکیت، بنچاق و پایانکار دارای اعتبار
• در صورتی که ملک به ارث رسیده باشد برگه انحصار وراثت و مالیات بر ارث لازم است.
• در صورت نداشتن پایانکار لازم است فیش پرداخت عوارض سال جاری ارائه گردد.
• کپی کارت­های شناسایی دو طرف معامله

مفاصا حساب مالیاتی نقل و انتقال سهام

انتقال­دهن‌دگان سهام و سهم الشرکه و حق تقدم سهام مکلف‌­اند که قبل از منتقل­کردن سهام، مالیات آن را بپردازند. مالیات واصله نیم درصد (5/0%) ارزش فروش سهام و حق تقدم سهام است. به عبارت دیگر بدون مفاصا نمی­‌توان نقل و انتقال سهام را به شکل قانونی انجام داد.

مدارک لازم برای دریافت این مفاصا از طریق استعلام از سازمان مالیات کشور قابل دسترس است. این مدارک قبل از اقدام به خرید و فروش سهام، لازم است به همراه درخواست مفاصا به مراجع ذی­ربط تسلیم گردد.

سخن آخر

مفاصا به معنای تسویه حساب است و در اصطلاح حقوقی به گواهی گفته می­‌شود که نشان­‌دهنده این است که شخص حقیقی یا حقوقی، بدهی قطعی مالیاتی ندارد. کلیه مشاغلی که ملزم به پرداخت مالیات هستند، از جمله شرکت‌­ها، مشاغل مرتبط با خودرو، سهام و ملک، ملزم به پرداخت مالیات و دریافت مفاصا هستند.