مالیات تکلیفی چیست و به چه مواردی تعلق می گیرد؟
اگر شخص حقیقی یا حقوقی هستید و خدمتی ارائه یا دریافت میکنید، احتمالا اسم مالیات تکلیفی را شنیدهاید. اگرچه پرداخت آن ممکن است به مذاق هیچ کس خوش نیاید، اما وصول آن یکی از راههای تامین بودجه دولت و توسعه کشور شناخته میشود.
بنابراین بهتر استشما نیز با تعریف این نوع از مالیات و قوانین مربوط به آن بیشتر آشنا شوید.
همچنین نحوه محاسبه و زمان پرداخت این مالیات در جلوگیری از پرداخت جریمه حائز اهمیت است. چه زمانی مکلف به پرداخت این نوع مالیات هستیم؟ با چه جرایمی در صورت عدم پرداخت آن مواجه میشویم؟ نحوه پرداخت این مالیات چگونه است؟ برای پاسخ به این سوالها و داشتن اطلاعات جامع از مالیاتهای تکلیفی، ادامه این مطلب را از دست ندهید.
مالیات تکلیفی چیست؟
یکی از انواع مالیات است که وظیفه پرداخت آن به سازمان مالیاتی کشور، طبق قانون برعهده شخص (حقیقی یا حقوقی) دیگری غیر از خود شخص مشمول پرداخت است. بهطور مثال اگر در سازمان یا شرکتی مشغول کار هستید، وظیفه کسر این هزینه از حقوق شما بر دوش کارفرما است.
در واقع پرداختکننده این نوع مالیات فرد، سازمان یا کارفرمایی است که از شما خدمتی را دریافت میکند. بههمین دلیل آنها ملزم به کسر این هزینه از حقوق شما و پرداخت آن به سازمان امور مالیاتی هستند. اگر هم خود شما دریافتکننده خدمت (کارفرما) هستید، باید این موضوع را در قرارداد با اشخاص ثالث لحاظ کنید. همانطور که میدانید، دولت برای جبران بخشی از بودجه خود، همچنین عمران و توسعه کشور از مشمولان قانونی انواع مالیاتها را دریافت میکند.
انواع مالیات تکلیفی
اگر بخواهیم دقیقا بررسی کنیم که مالیات تکلیفی به چه مواردی تعلق می گیرد؟ احتمالا کار دشواری پیش رو داشته باشیم. با این وجود در ادامه به بررسی چند نوع مهم آنها و نام بردن برخی دیگر اکتفا میکنیم.
اجاره املاک
یکی از مهمترین انواع پرداخت مالیات است که شامل درآمدهای حاصل از کل ملک میشود. البته این نکته را هم درنظر داشته باشید که پرداخت آن فقط در صورتی تکلیفی محسوب میشود که شما شخص حقوقی اجارهکننده یا صاحب ملک باشید.
اگر شما شخص حقیقی و مستاجر ملک هستید، پرداخت مالیات برعهده شما نبوده و شخص حقوقی دارنده ملک باید آن را پرداخت کند. با این وجود اگر شخص حقوقی هستید و ملکی را به اجاره گرفتهاید، باز هم پرداخت مالیات آن وظیفه شما است. بهطور کلی اگر شخص حقوقی هستید، چه مستاجر باشید و چه صاحب ملک، طبق قانون مکلف به پرداخت مالیات بر درآمد آن هستید.
مالیات حقوق
شناختهشدهترین نوع مالیات تکلیفی است که معمولا مشمولان خاطره خوشی از آن ندارند. در این حالت کارفرما یا گیرنده خدمت موظف است هنگام پرداخت حقوق، درصدی را کسر و به سازمان مالیاتی کشور در موعد مقرر پرداخت کند.
در واقع دولت و سازمان مالیاتی، کارفرما را مسئول پرداخت میداند. طبق قانون کارفرمایان واسطه بین دولت و کارکنان هستند و خود ارائهدهندگان خدمت در پرداخت آن دخالتی ندارند.
حقالوکاله
در این حالت نیز وکلا به عنوان کارفرما شناخته میشوند و مکلف به پرداخت بهموقع مالیات هستند. در همین راستا وقتی وکیلی اقدام به بستن قرارداد با موکل خود میکند، طبق ماده 3 قانون مالیات، باید 5 درصد از کل مبلغ قرارداد را به حساب سازمان امور مالیاتی واریز کند. در صورتی که بنا به هر دلیلی وکیل از پرداخت بهموقع آن سر باز بزند، مشمول جریمه خواهند شد. این جریمه شامل 20 درصد مبلغ کل قرارداد با موکل میشود.
مالیات پزشکان
در سالهای اخیر سامانهای با عنوان مالیات تکلیفی برای پزشکان توسط سازمان مالیات راهاندازی شده است. طبق تبصره 6 قانون بودجه، تمامی مراکز درمانی مکلف به کسر 10 درصد از حقالعمل یا حقالزحمه پزشک و واریز آن به سازمان امور مالیاتی هستند.
مالیات موسسات بیمه
موسسات بیمه نیز طبق قانون موظف به پرداخت این نوع مالیات هستند. به همین منظور طبق تبصره 5 ماده 109 قانون مالیات، موسسات بیمه خارجی که از موسسات بیمه ایرانی درآمد کسب میکنند، مشمول مالیات با نرخ 2 درصد میشوند.
همچنین موسسات ایرانی بیمه موظف هستند طبق ماده فوق، بهنام بیمهگر اتکایی خارجی که مشمول مالیات است، نرخ 2 درصد را از آن کسر کنند. این وجوه کسر شده تا اتمام ماه بعد از آن تاریخ باید توسط موسسه بیمه ایرانی به سازمان مالیاتی کشور پرداخت شود.
مضاربه
مضاربه قانونی است که در مورد طرفین قرارداد مورد استفاده قرار میگیرد. به این صورت که یک طرف معامله خود را موظف به تامین نقدی میکند و طرف دیگر در ازای دریافت وجه موظف به شریک کردن طرف مقابل در سود حاصل از تجارت میشود.
به موجب این قانون تکلیف پرداخت مالیات بردرآمد شخصی که پول نقد تامین کرده، برعهده شخصی است که وجه نقد را دریافت کرده است. البته ذکر این نکته ضروری است که اگر بانک نقش تامینکنندگی را داشته باشد، طبق ماده 101 قانون مالیاتهای مستقیم، نیازی به پرداخت مالیات وجود ندارد.
مالیاتهای تکلیفی فوق که مورد بررسی قرار گرفتند ازجمله شناختهشدهترین آنها بودند. در ادامه با برخی دیگر از مواردی که شامل آن میشوند آشنا میشوید:
- نقل و انتقال سهام
- ارزش افزوده
- منافع بلاعوض داراییها
- تکلیف مدیران تصفیه
نحوه محاسبه مالیات تکلیفی
محاسبه این نوع مالیات برای هر موسسه و کسبوکاری متفاوت از دیگری است. بههمین دلیل نمیتوانیم نرخ مشخصی را برای آن درنظر بگیریم و این که این مالیات چند درصد است دقیقا معلوم نیست. با این حال کمک گرفتن از یک تیم حسابداری مسلط به قوانین مالیات، برای شرکت از اهمیت بالایی برخوردار است.
همانطور که اشاره شد پرداخت این نوع مالیات برعهده کارفرما یا همان شرکت است. در همین راستا محاسبه آن نیز برعهده کارفرما یا گیرنده خدمت است.
در مورد مالیات اجارهای باید گفت که اگر شخص حقوقی دارنده ملک هستید، اجاره سالانهای که دریافت میکنید مشمول مالیات میشود. این درصورتی است که پول پیش از مستاجر دریافت نکرده باشید. بههمین منظور مبلغی که ماهانه اجاره میگیرید را در عدد 12 (ماههای سال) ضرب کنید. 25 درصد این مبلغ طبق ماده 53 قانون فوقالذکر، معاف و 75 درصد مابقی شامل مالیات میشود.
بهطور دقیقتر برای درآمد بین 25 تا 100 میلیون از ملک، 30 درصد مالیات تعلق میگیرد. مالیات درآمد سالانه ملکی بین 3 تا 10 میلیون، 20 درصد محاسبه میشود.
نحوه پرداخت مالیات تکلیفی
برای پرداخت آن اشخاص حقوقی یا حقیقی باید به سازمان امور مالیاتی مراجعه کنند. البته طبق قانون زمان مشخصی برای دریافت هر یک از انواع مالیاتها مشخص شده است. بههمین منظور اگر اطلاعات این مالیات را دریافت کردید، باید ظرف مدت یک ماه (حداکثر) نسبت به پرداخت آن اقدام کنید.
برای پرداخت این مالیات باید با در دست داشتن مدارک مربوطه به نزدیکترین شعب سازمان امور مالیاتی مراجعه کنید. پس از مراجعه فرمهای لازم را پر کرده و فیشهای مربوطه را پرداخت کنید. البته برای این کار سامانه آنلاینی در سال 1400 آغاز بهکار کرده که از طریق آن میتوانید بدون مراجعه حضوری، اقدام به پرداخت مالیات مربوطه کنید. همچنین میتوانید برای حصول اطمینان از پرداخت مالیات به شیوه صحیح و مطمئن از مشاوران مالیاتی کمک بگیرید تا مشمول جریمههای سنگین نشوید.
جریمه عدم پرداخت مالیات تکلیفی
همانطور که مطرح شد طبق قانون شخص پرداختکننده یا واسطه مسئول دریافت و پرداخت مالیات است. به همین دلیل سازمان امور مالیاتی، بهموجب ماده 199 قانون فوق، هرگونه مسئولیت و کوتاهی در عدمپرداخت آن را برعهده واسطه میداند.
در این حالت شخص یا شرکتی که مرتکب قصور شده است، موظف به پرداخت جریمه میشود. این جریمه شامل 2.5 درصد بهازای هر ماه دیرکرد و 10 درصد کل مبلغ مالیات پرداخت نشده است.
همچنین قانونگذار این حق را برای سازمان امور مالیاتی درنظر گرفته است که با شکایت از شخص یا اشخاص قاصر، بهمدت 6 ماه تا 2 سال حبس تعزیری شامل آنها شود.
کلام پایانی
مالیات تکلیفی نوعی از مالیات است که توسط کارفرمایان محاسبه و از حقوق فرد ارائهدهنده خدمت کسر میشود. البته این مالیات انواع مختلفی دارد. همچنین درصد و نرخ مشخصی برای پرداخت آن وجود ندارد. بههمین دلیل هر شرکت، موسسه یا کسبوکاری درصد مالیات مخصوص خود را با توجه به شرایط دارد.
برای پرداخت آن میتوانید هم بهصورت حضوری با مراجعه به شعب سازمان امور مالیاتی و هم بهصورت آنلاین از طریق درگاه اینترنتی اقدام کنید. ذکر این نکته ضروری است که در صورت کوتاهی و عدم پرداخت بهموقع این مالیات متحمل جریمه خواهید شد.
همچنین ذکر این نکته ضروری است که بهدلیل حساسیت نحوه محاسبه و ثبت آن در سیستم حسابداری، هرگونه قصور و عدم وجود اطلاعات کافی در این زمینه ممکن است شما را دچار دردسر کند. بههمین منظور استفاده از کارشناسان حرفهای حسابداری که مسلط به قوانین مالیات هستند از اهمیت بالایی برخوردار است. همکاران و مشاوران خبره ما در مجموعه تدبیرحساب همه روزه آماده ارائه مشاوره به شما عزیزان میباشند.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.