مالیات اصناف چیست؟ نرخ و نحوه محاسبه مالیات اصناف

شکی نیست که دولت‌ها برای تامین مخارج خود نیاز به منابع درآمدی دارند. در کشور ما نفت، مهم‌ترین منبع درآمدی دولت است؛ اما در سال‌های اخیر توجه دولت‌ها روی مالیات نیز پررنگ شده است. مالیات در بسیاری از کشورها اولین منبع درآمدی دولت را تشکیل می‌دهد. با تغییر قانون مالیات بر اصناف، احتمالاً برای شما نیز سوال شده است که مالیات اصناف چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟ چگونه می‌توان از معافیت‌های مالیاتی برخوردار شد؟ نرخ مالیات بردرآمد اصناف چقدر است؟ در این مقاله قصد داریم به این پرسش‌ها پاسخ دهیم. تا انتهای مقاله با ما همراه باشید. (چنانچه در امور مالی و مالیاتی خود نیاز به دریافت مشاوره دارید، مشاوران ما در شرکت حسابداری تدبیر حساب آماده راهنمایی شما هستند)

مالیات اصناف چیست؟

مالیات به طور کلی، به دو دسته‌ی مالیات مستقیم و مالیات غیرمستقیم تقسیم می‌شود. مالیات مستقیم که قانون آن در سال 1345 تصویب شده، خود به دو نوع مالیات‌بردرآمد و مالیات بر دارایی تفکیک می‌شود.

• مالیات‌بردرآمد همان مالیاتی است که فروشگاه‌های مختلف مثل سوپرمارکت‌ها، فروشگاه‌ها و شغل‌های مختلف می‌پردازند. درآمد اتفاقی نیز شامل مالیات از نوع مستقیم بر درآمد می‌شود. درآمد اتفاقی شامل برخی جایزه‌ها، نوعی معامله و … می‌شود و می‌تواند نقدی یا غیرنقدی باشد.
• مالیات بر دارایی نیز مالیاتی است که به زمین، ملک مسکونی خالی، حق تمبر، ارث و … تعلق می‌گیرد.

مالیات غیرمستقیم نیز به مالیاتی گفته می‌شود که توسط شهروندان همراه با قیمت کالا پرداخت می‌شود. برای مثال مالیات برارزش افزوده، مالیات‌های گمرکی که روی قیمت کالاهای صادراتی و وارداتی لحاظ می‌شود. این نوع مالیات نیازی به خوداظهاری ندارد.

نوع مالیات اصناف، مالیات مستقیم است. نحوه محاسبه مالیات اصناف بر اساس درآمد آن‌هاست. در واقع شغل‌ها و صنف‌های مختلف بر اساس میزان درآمدشان دسته‌بندی می‌شوند و هر دسته، نرخ مالیات‌بردرآمد اصناف مختص به خود را دارد. اصناف ملزم هستند همه‌ساله اظهارنامه مالیاتی را به سازمان امور مالیاتی تسلیم کنند تا میزان مالیات آن‌ها مشخص شود. پس از حساب کردن مقدار مالیات، اصناف موظف به پرداخت آن هستند. البته امکان قسط بندی مبلغ مالیات نیز وجود دارد.

اظهارنامه مالیاتی

اطلاعات ذکر شده در اظهارنامه مالیاتی باید دقیق و شفاف باشد. در غیر این صورت ممکن است متحمل جریمه شوید. برای پرهیز از این کار اطمینان حاصل کنید که تمام هزینه‌ها و درآمدهای خود را ذکر می‌کنید. درآمد و مالیات سال پیش، استهلاک مالیاتی و هر فاکتور مهم دیگری را متذکر شوید. برای اطمینان از مشاوران مالی و نرم‌افزارهای حسابداری کمک بگیرید. فراموش نکنید تنظیم اظهارنامه بعد از موعد مقرر باعث می‌شود متحمل جریمه شوید.

صاحبان کسب‌وکار موظف هستند تا 4 ماه بعد از شروع فعالیت خود، به سازمان امور مالیاتی کشور مراجعه کرده و امور مالیاتی خود را مشخص کنند. بدیهی است که در غیر این صورت سازمان امور مالیاتی آن کسب‌وکار را به میزان 10 درصد  مالیات خود جریمه کرده و از معافیت‌های مالیاتی نیز محروم می‌سازد.

میزان مالیات اصناف چقدر است؟

همان‌طور که قبلاً اشاره شد، مالیاتی که صاحب هر شغل می‌پردازد بسته به میزان درآمدش متفاوت است. نرخ مالیات‌بردرآمد اصناف بستگی به میزان درآمد فرد دارد. قانون مالیاتی مودیان را به سه گروه تقسیم می‌کند.

• گروه اول: مودیانی که درآمد آن‌ها بر اساس اظهارنامه‌ی دو سال قبل یا بر اساس آخرین درآمد قطعی‌شان از 55 میلیارد ریال بیشتر باشد. برای مثال کلینیک‌های پزشکی، صرافی‌ها، کارخانه‌های تولیدی و هر شغل دیگری که بالاتر از این مقدار معین درآمد داشته باشد.
• گروه دوم: مشاغلی که بر اساس اظهارنامه‌ی مالیاتی دو سال گذشته و یا آخرین درآمد قطعی و محقق شده، بیش از 18 میلیارد و کمتر یا برابر 55 میلیارد ریال باشد.
• گروه سوم: کسب‌وکارهایی که در دو گروه بالا قرار نمی‌گیرند و درآمد آن‌ها کمتر از میزان ذکر شده است.

نرخ مالیات‌بردرآمد این گروه‌ها از 9 درصد برای گروه سوم آغاز شده و تا 25 درصد که  برای درآمدهای بالا مشخص شده است می‌رسد.

نحوه محاسبه مالیات اصناف

برای این که بدانیم مالیات اصناف چیست و چگونه محاسبه می‌شود، لازم است نکته‌ای را در نظر بگیریم؛ درست است که نام مالیاتی که اصناف می‌پردازند، مالیات‌بردرآمد است، اما در واقع مالیات به سودی که به دست می‌رسد تعلق می‌گیرد. در واقع درآمد پس از کسر هزینه‌ها شامل هزینه‌ی خرید مواد، اجاره، قبض آب و برق و…، استهلاک و سایر مواردی که در اظهارنامه مالیاتی قید شده محاسبه می‌شود . سپس مبلغ  به عنوان معافیت سالانه از آن کسر و در نرخی که قبلاً توضیح دادیم و بین 9 تا 25 درصد است ضرب می‌شود. مبلغ نهایی مالیاتی است که مالک کسب‌وکار باید بپردازد. برای درک بهتر، به مثالی که می‌زنیم توجه بفرمایید. ممکن است درآمد یک واحد صنفی پس از کسر هزینه‌های اجاره، آب و برق و گاز، استهلاک و دیگر هزینه‌ها برابر 300 میلیون ریال باشد. اگر سقف معافیت مالیاتی سالانه واحد، 156 میلیون ریال باشد، 144 میلیون ریال باقی می‌ماند. سپس اگر نرخ 9 درصد به این واحد تعلق گرفته باشد، این مقدار در 144 میلیون ضرب شده و در نهایت 12.96 میلیون ریال به عنوان مالیات برای این واحد صنفی مشخص می‌شود.

لازم است بدانید بعد از مشخص‌شدن میزان مالیات پرداختی، می‌توانید نسبت به آن اعتراض داشته و تقاضای تجدیدنظر فرمایید. برای این کار می‌توانید به سایت سازمان امور مالیاتی کشور به آدرس tax.gov.ir مراجعه بفرمایید و از طریق منوی مربوطه اقدام به ثبت اعتراض یا شکایت خود نمایید. پرداخت الکترونیکی مالیات و خدمات دیگری نیز از طریق این درگاه قابل انجام است.

معافیت مالیات اصناف به چه صورت است؟

معافیت مالیاتی در واقع خروج قانونی و گاهی موقت از پرداخت مالیات است. نوع فعالیت برخی از اصناف باعث می‌شود از معافیت مالیاتی برخوردار شوند. برای مثال مؤسسات خیریه و مراکزی که به این امور مشغول هستند از پرداخت مالیات معاف هستند. گروه‌های فرهنگی و هنری و اصنافی که به فعالیت در مناطق محروم و کمتر توسعه‌یافتة کشور مشغول هستند نیز از اصناف معاف از مالیات به شمار می‌روند. علاوه‌برآن واحدهای تولیدی و معدنی نیز بنا بر شرایط خود، بین پنج تا ده سال از معافیت مالیاتی برخوردار هستند.

علاوه بر این نیز طبق ماده 100 قانون مالیات، مشاغلی که فروششان کمتر از میزان معینی باشد از معافیت‌های مالیاتی خاصی برخوردارند. این میزان هرسال متغیر است و در سال 1401 میزان آن به صد برابر معافیت ماده 84 قانون مالیات مستقیم رسیده است. این میزان در سال‌های اخیر 30 برابر بود و در سال‌های اخیر به‌خاطر همه‌گیری کرونا و ضرری که اصناف متحمل آن شدند به 45 برابر رسیده بود. مقدار ذکر شده در ماده 84 قانون مالیت مستقیم، 480 میلیون ریال است. البته باید توجه کنید که این معافیت به معنی معافیت کامل نیست و تنها شامل بخشودگی‌های خاصی می‌شود.

جمع‌بندی

امیدواریم تا این جا به شما کمک کرده باشیم تا درک بهتری از این که مالیات اصناف چیست و چگونه محاسبه می‌شود پیدا کنید، اما بدیهی است که قانون مالیات دارای ماده‌ها و تبصره‌ها و پیچیدگی‌هایی است که درک دقیق آن، متخصصان خود را می‌طلبد. توصیه می‌کنیم برای محاسبه و پرداخت مالیات خود حتماً از کارشناسان مالیاتی و نرم‌افزارهای مخصوص این کار کمک بگیرید تا بتوانید از حداکثر امتیازها برخوردار شده و با خیال آسوده به کسب‌وکار خود بپردازید.