مالیات مکسوره چیست و چگونه محاسبه می شود؟
همان‌طور که اسم آن نشان می‌دهد، «مالیات مکسوره یا مالیات تکلیفی» به معنای مالیاتی است که از چیزی کسر یا کم میشود. به عبارت دیگر مالیات مکسوره به مالیاتی گفته میشود که بابت خدماتی که دریافت میشود و یا قسمتی از مبلغ کالا کسر میشود. برخی از مالیات‌ها بر درآمد و برخی دیگر بر مصرف تعلق می‌گیرند. وقتی درباره «مالیات بر درآمد» حرف می‌زنیم، یعنی فردی که درآمدی دارد باید در شرایطی مبلغی از آن را به دولت واگذار کند. در مقابل «مالیات بر مصرف»، به این معنا است که فردی که از کالا یا خدمتی استفاده می‌کند، باید بخشی از هزینه آن کالا یا خدمت را به دولت پرداخت کند. مالیات مکسوره که در این مقاله درباره آن صحبت می‌کنیم در حقیقت نوعی از مالیات بر درآمد است. چنانچه تمایل به استفاده از مشاور مالیاتی دارید، مشاوران ما در تدبیر حساب آماده راهنمایی شما هستند
مالیات مکسوره چیست؟
مالیات مکسوره، که به آن «مالیات تکلیفی» هم میگویند، مبلغی است که باید از طرف پرداخت‌کننده به نام صاحب صورتحساب به سازمان‌های مربوطه پرداخت شود. همچنین لازم است این مبلغ در صورتحساب ذکر‌شده و به دست دریافت‌کننده برسد. احتمالا فهم این تعریف قدری برای شما سخت است. اما نگران نباشید؛ ما به شما کمک می‌کنیم تا به شکل ساده‌تری با این نوع پرداخت آشنا شوید. برای فهم بهتر این مفهوم، تصور کنید که کارفرما قرار است حق‌الزحمه کارمندان غیر استخدامی خود را پرداخت کند. در این مثال، پرداخت‌کننده کارفرما و دریافت‌کننده کارمندان هستند. پس مالیات مکسوره باید توسط پرداخت‌کننده یا همان کارفرما از حقوق کارمندان کسر و به اداره مربوطه پرداخت شود و فیش آن در اختیار دریافت‌کنندگان یا همان کارمندان قرار گیرد. میزان این نوع پرداخت در موارد مختلف متفاوت است. بیایید ببینیم این نوع پرداخت بر چه درآمدهایی تعلق میگیرد.
انواع و نحو محاسبه مالیات مکسوره
مبلغ و نحوه محاسبه این نوع پرداخت، در هریک از مواردی که در بالا گفتیم با هم فرق می‌کند. در حقیقت مبلغ واحدی برای این مالیات مشخص نشده است. در اینجا نحوه محاسبه را برای رایج‌ترین درآمدهایی که این نوع مالیات به آنها تعلق میگیرد بررسی می‌کنیم اما لازم است بدانیم به صورت کلی سازمان غیر مستقیم این مالیات را از افراد میگیرد. مالیات مکسوره انواع متفاوتی دارد که به شرح زیر است:
- مالیات قرارداد حق الوکاله: طبق قانون مالیات های مستقیم تمام وکلای دادگستری و سایر وکلای مشغول موظف به پرداخت 5 درصد از مبلغ حق الوکاله خود به سازمان امور مالیاتی هستند. این مبلغ باید در وکالت نامه ذکر شود. پس -++.5 درصد حق‌الوکاله هر نوع وکالتی (شامل وکالت دادگستری یا حق وکالت برای انجام امور خاص) مشمول این نوع پرداخت میشود. به عبارت دیگر، پرداخت‌کننده قراردادِ حق الوکاله، موظف است پس از کسر این مبلغ، بقیه دستمزد را به وکیل منتقل کرده و صورتحساب را هم به او بدهد. مبلغ کسر شده باید در عرض یک ماه به حساب اداره مالیات ریخته شود، در غیر این صورت پرداخت‌کننده مسئول است.
- مالیات قرارداد با موسسات بیمه: موسسات بیمه ایرانی چه داخلی و چه خارجی باید هنگام تخصیص حق بیمه به بیمه‌گر اتکایی خارجی خود، به اندازه 2 درصد از آن را کسر کرده و در یک ماه به حساب سازمان‌های مربوطه انتقال دهند. پس از بررسی مفاهیم فوق، بیایید کمی هم درباره درج این مالیات در صورت معاملات فصلی، شیوه پرداخت و جرائم عدم پرداخت آن بدانید.
- مالیات نقل و انتقال سهم: به موجب قانون به مالیاتی میگویند که فرد انتقال دهنده باید 4 درصد از ارزش سهم خود را به سازمان امور مالیاتی پرداخت کند. ماده 149 قانون مالیات های مستقیم
- مالیات حق الزحمه پزشکان برای کار در مراکز درمان: این در مورد پزشکانی است که در استخدام آن مرکز نیستند. اگر استخدام باشند، مالیات بر حقوق برای آنها حساب می گردد که با این نوع پرداخت متفاوت است. بر طبق قانون، همه مراکز درمانی دولتی و خصوصی، چه وابسته به نهاد خاصی باشند یا به صورت خودگردان اداره شوند، باید قبل از پرداخت حق‌الزحمه پزشک، 10 درصد آن را کسر کرده و به حساب اداره مالیات بریزند و 90 درصد باقیمانده را برای پزشک واریز کنند. اما این مالیات، شامل پرداخت‌هایی که مشمول مالیات بر درآمد حقوق هستند مثل حقوق و کارانه نیست. این نوع پرداخت در چند سال اخیر تصویب شده است.
- مالیات اجاره موجران در اجاره ملک به اشخاص حقوقی: طبق ماده 53 قانون مالیات، همه اشخاص حقوقی، نهادها، مؤسسات یا شرکتهای دولتی، وقتی می‌خواهند اجاره بدهند، باید مبلغی از آن را -که بر اساس ارزش ملک و اجاره‌بها و طبق جداول خاص سازمان مالیات مشخص می‌گردد- کسر کنند و مابقی را به حساب صاحب ملک بریزند. البته برخی از اجاره‌ها از این نوع پرداخت معاف هستند. در نظر داشته باشید که این نوع مالیات فقط در مواردی است که فردی که اجاره‌بها را واریز می‌کند شخص حقوقی، نهاد، مؤسسه و یا شرکت دولتی باشد، در غیر این صورت پرداخت اجاره‌بها در زمره این نوع مالیات قرار نخواهد گرفت.
- مالیات حقوق و دستمزد: مالیات حقوق و دستمزد مبلغی است که از افراد شاغل دارای بیمه تامین اجتماعی بسته به حقوق دریافیشان کسر میشود و به حساب سازمان امور مالیاتی واریز میشود.
- مالیات قرارداد مضاربه: صاحبان مشاغل با انجام فعالیت‌های اقتصادی و دریافت تسهیلات از بانک برای انجام فعالیت‌های خود، مشمول پرداخت این نوع مالیات میشوند.
- مالیات منافع بلاعوض اموال: اگر منافع مالی به صورت بلاعوض به کسی انتقال پیدا کند و فرد دریافت کننده شخص حقوقی باشد موظف است، 25 درصد از ارزش منافع را تا پایان سال مالی تحت عنوان مالیات بلاعوض به سازمان پرداخت کند.
- مالیات اشخاص حقوقی خارجی و مؤسسات مقیم خارج: شرکتهای خارجی و نمایندگان آنها به منظور فعالیت اقتصادی و کسب درآمد در ایران مشمول این مالیات میشوند و معمولا بیستم هر ماه اظهارنامه مالیاتیشان را به سازمان امور مالیاتی تسلیم میکنند.
- مالیات حق الزحمه: مراکز آموزشی، موسسات فرهنگی، دانشگا‌ها، مراکز پژوهشی بنا به قانون باید 10 درصد از حقوق اشخاص حقیقی را تحت عنوان مالیات حق التدریس، حق مشاوره، حق پژوهشی و … به سازمان امور مالیاتی پرداخت کند.
نحوه پرداخت مالیات مکسوره
برای پرداخت لازم است پرداخت‌کننده حداکثر در عرض یک‌ماه به نزدیکترین اداره مالیاتی رجوع‌کرده و با دریافت فیشی نسبت به پرداخت این نوع مالیات اقدام کند. همان‌طور که ذکر شد، این واریز بر عهده پرداخت‌کننده است و او مسئول هرگونه تخطی یا اشتباه عمدی و سهوی می‌باشد و در صورت بروز مشکل باید جریمه دهد.
مالیات مکسوره در صورت معاملات فصلی
از سال 1398 امکان ثبت این نوع پرداخت در گزارش معاملات فصلی فراهم شده است. گزارشات فصلی در حقیقت گزارشاتی هستند که تمام معاملات خرید و فروش در آن ثبت میشود. این گزارشات بایستی با مالیات‌بر‌ارزش‌افزوده و اظهارنامه مالیاتی که به اداره مربوطه ارسال میشوند هماهنگ باشد. در این در صورت معاملات فصلی، بخشی برای کسور مالیاتی در سرفصل‌های خرید، فروش، واردات، صادرات و اجاره ایجاد شده است.
جریمه عدم پرداخت مالیات مکسوره
فرقی نمی‌کند که پرداخت‌کننده به عمد مالیات را منتقل نکرده باشد و یا فراموش کرده باشد، در این کار مقصر باشد و یا نه، در هر صورت مسئولیت این پرداخت به عهده اوست و اگر در رسیدن پول به سازمان‌های مربوطه مشکلی ایجاد شود، مشمول جریمه خواهد شد. جریمه برابر با 10 درصد میزان مالیاتی است که او پرداخت نکرده است. علاوه بر این به ازای هر ماه عدم پرداخت، 2.5 درصد به مبلغی که باید واریز گردد اضافه میشود. حتی ممکن است در مواردی فرد متهم به شش‌ماه تا دو سال حبس گردد. پس لازم است پرداخت این پول را جدی بگیرید تا محتمل ضرر و زیان زیاد نشوید. همچنین در نظر داشته باشید اگر سازمان امور مالیاتی شکایت کند، ممکن است مجازات درجه ششم را شامل شود که شامل شش ماه تا دو سال حبس تعزیری است.
سخن آخر
مالیات مکسوره یا مالیات تکلیفی نوعی پرداخت اجباری به دولت است که از انواع مالیات بر درآمد محسوب میشود. در این نوع مالیات، پرداخت‌کننده حقوق، اجاره، حق‌الوکاله، سهام و مواردی از این قبیل که در قانون نام برده شده‌اند، باید درصدی از مبلغی را که قرار است پرداخت کند را کسر کرده و به حساب ادارات ذی‌ربط بریزد. برای واریز حداکثر یک‌ماه وقت است. همچنین لازم است صورت حساب به فرد دریافت‌کنند حقوق، حق الوکاله، اجاره و… داده شود و مبلغ کسر شده هم در آن نمایش داده شود. مبلغی که به حساب اداره مربوطه واریز میشود به نام دریافت‌کننده است. مسئولیت هرگونه سهل‌انگاری در پرداخت برعهده شخص پرداخت‌کننده است و ممکن است مشمول جریمه گردد و حتی به زندان بیفند. از سال 98 امکان درج مالیات مکسوره در صورت معاملات فصلی فراهم شده است. در آخر به یاد داشته باشید، درصورت نیاز به مشاوره حسابداری با ما در تماس باشید.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.